Vraag & antwoord

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat we de hoeveelheid broeikasgassen binnen 10 jaar flink terug te brengen. In 2030 bijna de helft minder CO₂ dan in 1990. In 2050 een CO₂-uitstoot van bijna nul. Er staan veel maatregelen in het Klimaatakkoord. Fabrieken gaan anders werken en boeren treffen maatregelen. We rijden steeds meer elektrisch, besparen zoveel mogelijk energie én we gaan meer energie duurzaam gaan opwekken. Tot 2030 kan dat vooral met zonnepanelen en windmolens. Windenergie opwekken gebeurt voor het grootste deel op zee. Dat is niet genoeg om ons doel te halen. Daarom is in het Klimaatakkoord afgesproken, dat ook op land zonne- en windenergie opgewekt wordt.

In de RES werken overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders, energiecoöperaties en maatschappelijke organisaties met elkaar samen. Gezamenlijk onderzoeken we de mogelijkheden voor het opwekken van duurzame energie op land.

RES staat voor Regionale Energie Strategie. Met een RES maken de samenwerkende overheden en maatschappelijke partijen in een regio - in ons geval de regio Midden-Holland - een plan hoe zij in gezamenlijkheid invulling kunnen en willen geven aan de energietransitie. Bij die energietransitie staan twee sporen centraal: 1. hoe en waar kunnen en willen we in Midden-Holland gaan voorzien in opwek van hernieuwbare elektriciteit met zon en wind en 2. hoe kunnen en willen we de gebouwde omgeving gaan voorzien van duurzame warmte i.p.v. aardgas.

In een RES wordt beschreven waar zoekgebieden en/of zonne- of windprojecten wel of juist niet kunnen komen. En wat de impact daarvan is op de energie-infrastructuur. Er staat ook in met welke warmtebronnen wijken en gebouwen het beste duurzaam verwarmd kunnen worden. Bij deze keuzes worden ook inwoners, ondernemers en maatschappelijke partijen betrokken.

In de RES 1.0 zijn ‘zoekgebieden’ aangewezen die geschikt zijn voor het grootschalig opwekken van duurzame energie uit zon. In de regio Midden-Holland zijn dit voornamelijk locaties voor zon op grote daken en zon op land. In ‘reserve-zoekgebieden’ zijn locaties aangewezen voor energie uit wind.

Duurzame energie

Duurzame energie is energie dat komt van bronnen die niet opraken, geen luchtvervuiling veroorzaken of CO₂-uitstoten. Bijvoorbeeld zonne-energie, waterkracht, windenergie, aardwarmte en bodemwarmte.

Klik hier voor meer informatie over duurzame energie op de website van de Rijksoverheid.

Windenergie

Windenergie is energie die ontstaat door wind die de wieken van windmolen in beweging te zetten. Een windmolen is een moderne windmolen met meestal drie wieken of bladen. Deze wieken worden in beweging gezet door de wind. Die beweging wordt omgezet in elektrische energie (stroom).

Klik hier voor meer informatie over windenergie op land op de website van de Rijksoverheid.

Zonne-energie

De zon geeft energie door warmte en licht. We kunnen energie uit zon veranderen in elektriciteit met zonnepanelen. Deze zonnepanelen kunnen op daken of op land worden gelegd. Meerdere zonnepanelen bij elkaar op land heet een zonneveld. Zonne-energie is een vorm van duurzame energie.

Klik hier voor meer informatie over zonne-energie op de website van de Rijksoverheid.

Zoekgebieden

In de eerste versie van de RES Midden-Holland zijn mogelijke gebieden vastgesteld voor zonnepanelen en zonnevelden. Dit noemen we ‘zoekgebieden’. Eerst wordt gekeken naar zonnepanelen op grote daken. Vervolgens naar zonnevelden langs snelwegen, N-wegen of spoorlijnen. En tot slot naar zonnevelden in landbouwgebied en in gebieden waar woningen worden gebouwd.

Reservezoekgebieden

Als met zonne-energie onvoldoende duurzame energie kan worden opgewekt, gaan we naar andere manieren zoeken om duurzame energie op te wekken. In dat geval wordt gekeken naar gebieden waar windenergie opgewekt kan worden. Dit noemen we ‘reservezoekgebieden’.

Bent of kent u grondeigenaren binnen een van de zoekgebieden? Kijk voor meer informatie bij vraag 6.

*Let op: Het zoekgebied voor zon op land in de gemeente Zuidplas ten noorden van Moerkapelle is komen te vervallen na een vastgestelde motie in de gemeenteraad van gemeente Zuidplas.

Erfgoed

Erfgoed is een plek of object dat we willen behouden. Cultureel erfgoed is bijvoorbeeld een beschermd monument of resten uit de Romeinse tijd of de Middeleeuwen. Natuurlijk erfgoed is bijvoorbeeld een bos of duingebied.

Landbouwgebied

Landbouwgebied is een gebied buiten steden en dorpen bedoeld voor landbouw.

Natuurgebied

Een gebied waar de natuur wordt beschermd. Dit kan zijn een Natura 2000-gebied (klik hier voor meer informatie) of een gebied dat onderdeel is van het Natuurnetwerk Nederland (klik hier voor meer informatie).

Recreatiegebied

Een gebied waar mensen zich in de buitenlucht ontspannen, met bijvoorbeeld sportvelden, speeltuinen of volkstuinen.

Weidevogelgebied

Dit is een gebied waar weidevogels een deel van het jaar doorbrengen om te broeden. Weidevogels, zoals de grutto, kievit en tureluur zijn belangrijk voor planten en insecten. In een gebied met zonnevelden kunnen weidevogels niet broeden.

Een groep van gebouwen of objecten die door de gemeente zijn beschermd. Deze mogen niet zomaar worden gesloopt of verbouwd. Het doel is om het historische karakter te behouden.

We streven ernaar om in Midden-Holland 0,435 TWh aan duurzame elektriciteit op te wekken met zonne- en windenergie. Dat is 1,24 procent van het landelijke doel van 35 TWh. Omgerekend zijn dat ongeveer 67 windmolens of 544 ha aan zonnevelden (1 hectare is 2 voetbalvelden). Omdat Midden-Holland 1,24 procent van de energie gebruikt in Nederland, is dit een eerlijke bijdrage. In de concept-RES leggen we de berekening verder uit. Bekijk hier de concept-RES

Uit de monitor van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) van de 30 concept-RES-en (september 2020) blijkt dat het doel van 35 TWh in 2030 binnen de benoemde bandbreedte valt. Maar ook dat dit nog niet vast staat. Het vraagt om een grote inspanning van veel verschillende partijen met soms tegengestelde belangen. Het zijn lastige, vaak politieke keuzes in gemeenten, in de regio’s en op nationaal niveau. Er blijven nog de nodige afwegingen te maken zoals: past het op het energienet? Wat is de uitkomst van het gesprek met bewoners, wat is het maatschappelijk en politiek draagvlak? Wat is de impact op de ruimte, de natuur en het landschap?

De gemeenteraden in de regio, Provinciale Staten van Zuid-Holland en de algemeen besturen van de drie betrokken waterschappen hebben in 2021 de RES 1.0 vastgesteld. Zij werken nu samen aan het uitvoeren van de plannen uit de RES 1.0. In 2023 bekijken we de voortgang van de plannen uit de RES 1.0. Pas als blijkt dat we onze ambitie met de aangewezen zoekgebieden niet halen, passen we ze aan.

Participatie in 2021

Er zijn in 2021 verschillende momenten geweest om mee te praten over het opwekken van duurzame energie: (online) vragenlijsten, kansentafels en een webinar. De resultaten hiervan staan als burgeradviezen in de eerste versie van Regionale Energiestrategie Midden-Holland.

Ook richting de RES 2.0 worden inwoners weer actief betrokken.

Participatie in 2023

Als vervolg op de participatie van 2021 worden in 2023 opnieuw (online) vragenlijsten rondgestuurd. Ga naar deze pagina om de vragenlijst van een van de vijf gemeenten van RES Midden-Holland in te vullen. Daarnaast gaan we in mei 2023 de straat op om mensen vragen te stellen over het opwekken van duurzame energie. Ook zijn er in het najaar bijeenkomsten voor inwoners en betrokken organisaties. De informatie hierover wordt verspreid via de krant, website en social media-kanalen van de gemeenten.

De gesprekken gebruiken gemeenten om te bepalen welke gebieden en projecten de voorkeur hebben om zonne-energie op te wekken.

Houd deze website in de gaten of meld u aan voor de nieuwsbrief van RES Midden-Holland.

Iedere regio in Nederland moet een energieplan maken en elke regio heeft zo zijn eigen mogelijkheden en beperkingen. Ook Midden-Holland. Midden-Holland wil 0,435 TWh aan duurzame elektriciteit gaan opwekken. Dit kan met windmolens en zonnepanelen. Daarmee leveren we een eerlijke bijdrage. Het staat in verhouding tot de elektriciteit die wij zelf gebruiken. Waar we de energie precies gaan opwekken hangt af van de steun van inwoners, de ruimte en de invloed op het stroomnet.

Een groot deel van de regio Midden-Holland ligt in het Groene Hart. Op zich zouden daar (grote) winmolens langs de snelwegen of bijvoorbeeld langs de Lek kunnen worden geplaatst. Maar vanwege de beperkingen van bijvoorbeeld weidevogel- en natuurgebieden zijn de mogelijkheden daartoe beperkt en vanwege de aantasting van het open landschap van het Groene Hart is er heel weinig maatschappelijk en politiek draagvlak voor windmolens.  In de RES zijn daarom zoekgebieden opgenomen voor zon op daken, langs snelwegen en op land in agrarische gebieden en gebieden die door woningbouw gaan veranderen. Er zijn ook reservezoekgebieden voor windmolens opgenomen, maar deze komen pas in beeld als de doelstelling met zon niet wordt gehaald of als er zich initiatieven voor windprojecten aandienen waar wel draagvlak voor is.

Volgens een schatting van het Nationaal Programma RES NP RES kunnen we 0,637 terawattuur (TWh) zonne-energie opwekken op grote daken in Midden-Holland. Niet elk dak is geschikt of kan helemaal vol worden gelegd met zonnepanelen. NP RES heeft daar voor een deel rekening mee gehouden. Of het echt lukt om 0,637 TWh op te wekken op daken, hangt af van veel factoren. In 2030 willen we dertig procent hiervan hebben bereikt, met een minimum van vijftien procent. Hiervoor zijn tweehonderd tot vierhonderd grote daken in de regio nodig.

Uitgangspunt in de regionale samenwerking is dat iedere gemeente een redelijk en evenredig aandeel heeft en neemt in de gezamenlijke opgave van de energietransitie. Als richtlijn voor die verdeling wordt het huidig elektriciteitsgebruik per gemeente genomen, dat het volgende beeld laat zien:

• Bodegraven-Reeuwijk 0,064 TWh
• Gouda 0,108 TWh
• Krimpenerwaard 0,087 TWh
• Waddinxveen 0,079 TWh
• Zuidplas 0,096 TWh.

Maar hoe de opwek uiteindelijk wordt verdeeld over de vijf gemeenten, ligt nog niet vast. Dit hangt af van de steun van inwoners, geschikte locaties, kosten en het elektriciteitsnet. Met al die factoren is rekening gehouden bij het bepalen van zoekgebieden in de RES 1.0. De komende jaren gaan we de mogelijkheden binnen zoekgebieden verder onderzoeken en vertalen naar concrete locaties voor energieprojecten. Bent u benieuwd naar de zoekgebieden in uw gemeente? Bekijk dan de kaart

De RES richt zich eerst op technieken die op korte termijn, voor 2030 op grotere schaal inzetbaar zijn en dat zijn wind en zon.

Het duurt erg lang om een kerncentrale te bouwen Bovendien zijn de totale kosten ervan aanzienlijk hoger dan bij zon- en windenergie. Ook zijn er vragen rondom veiligheid van kernenergie en radioactief afval. Met waterstof kunnen we energie bewaren, maar niet opwekken. Om waterstof te maken hebben we juist veel energie nodig. Ook lukt het waarschijnlijk niet om voor 2030 genoeg waterstof te maken om alle energie voor verwarming van bijvoorbeeld woningen en kantoren te kunnen inzetten. Het gebruik van waterstof is dus op termijn wel interessant in de energietransitie als geheel, maar het is (nog) niet relevant voor de RES.

Naast de RES werkt iedere gemeente aan een plan om gebouwen aardgasvrij te maken. Alle gebouwen gaan stap voor stap over op duurzame energie. Dit doet elke gemeente in de Transitievisie Warmte. Soms kunnen gemeenten hierin met elkaar samenwerken. Dat regionale deel bekijken we in de RES. Bijvoorbeeld door aan te sluiten op een warmtebron van een buurgemeente. Of om aan te sluiten op de restwarmte uit de haven en industrie van Rotterdam. In de RES bekijken we dus alternatieve-warmtebronnen voor aardgas en hoe we die warmte mogelijk kunnen uitwisselen.

Sinds de vaststelling van de RES 1.0 werken regio’s toe naar de uitvoering. De zoekgebieden uit de RES 1.0 worden tot aan 2030 samen met de betrokken partijen en inwoners van de regio verder uitgewerkt in concrete energieprojecten. Ambities worden vastgelegd in ruimtelijk beleid, plannen en vergunningen. In 2023 bekijken we de voortgang van de plannen uit de RES 1.0. Pas als blijkt dat we onze ambitie met de aangewezen zoekgebieden niet halen, passen we ze aan.

Wanneer er plannen zijn voor de realisatie van een zonneveld worden omwonenden hier van tevoren over geïnformeerd. In veel gevallen worden omwonenden daarnaast ook uitgenodigd om financieel mee te doen bij het zonneveld. We noemen dit lokaal eigendom. De manier waarop verschilt per project. Zo kunnen omwonenden bijvoorbeeld korting krijgen op stroom, deel eigenaar worden, of meedelen in de winst. In de regio Midden-Holland stellen we hoge eisen aan ontwikkelaars als het aankomt op lokaal eigendom.